Wykład z elementami konwersatorium, wtorek, godz. 10.00-11.30, Kolegium Heliodora Święcickiego, Grunwaldzka 6, sala 046

Cele zajęć: Zajęcia dotyczyć będą literackich i filmowych przykładów „przekraczania” (transgresji) uwarunkowań egzystencjalnych indywidualnych i zbiorowych oraz ich społeczna, polityczna i kulturowa recepcja.

Tłem teoretycznym będą:

  • Koncepcje transgresji kulturowej Georgesa Bataille’a.
  • Koncepcja sytuacji granicznych według Karla Jaspersa.
  • Dyskursy depresji/melancholii według Julii Kristevej.
  • Koncepcja radykalnego dialogu i literatury ekstremalnej Maurice’a Blanchota.
  • Deleuziańska teoria kina.

W pierwszej części zajęć analizować będziemy literackie obrazy napięcia między uczestnictwem w zbiorowych narracjach (przemowa noblowska Olgi Tokarczuk) i transgresją odmowy tego uczestnictwa – na przykładach prozy Hermana Melville’a Imre Kertés,za Johna Maxwella Coetzeego i Franza Kafki. Interesować nas będzie granica między indywidualną odmową językową depresyjno-psychotyczną a odmową będącą reakcją na przemoc społeczną, polityczną czy kulturową.

W drugiej części zajęć obszarem naszych analiz będą transgresje filmowe- jako sposób uperwersyjnienia odbioru, oddany do dyspozycji widza- w filmach: Alfreda Hitchcocka, W drugiej części zajęć obszarem naszych analiz będą transgresje filmowe- jako sposób uperwersyjnienia odbioru, oddany do dyspozycji widza- w filmach: Alfreda Hitchcocka, Jonathana Demme’a, Davida Lyncha i Larsa von Triera. Interesować nas będzie „perwersyjne oko kamery” jako uruchomienie „podwójnego życia widza” czyli „zastępcza” transgresja, widowisko jako eksces przekroczenia granicy symbolicznego Prawa w kierunku obscenicznej rozkoszy.

W trzeciej części przeprowadzimy trzy studia przypadku: egzystencjalnego i społeczno-kulturowego Marii Komornickiej/Piotra Własta oraz bohaterów z filmów: Andrieja Tarkowskiego i Andersa Thomasa Jensena.

Zalecana literatura (fragmenty)

  • Agamben G. (2009). Bartleby, czyli o przypadkowości. W: Melville H. Kopista Bartleby. Historia z Wall Street. Sic!. S. 61-104 .
  • Bataille G. (2007). Erotyzm. słowo/obraz terytoria. (Cz. I: Zakaz i Transgresja, rozdz. I-V, s. 31-73).
  • Deleuze G. (2009). Bartleby albo formuła. W: Melville H. Kopista Bartleby. Historia z Wall Streat. Sic!. S. 105-155.
  • Jakubowski P. ,Jankowska M. (Red, 2013). Wielcy artyści ucieczek. Antologia tekstów o Życiu i czasach Michaela K Johna Maxwella Coetzeego w trzydziestą rocznicę publikacji powieści. Korporacja ha!art. (Rozdziały: Engélibert J.-P. Jak Michael K. stawał się niedostrzegalnym. „Literatura mniejsza”, s. 173-185; Czapliński P. (2013). Historia z dziurą w środku, s. 129-151).
  • Jaspers K. (1978). Sytuacje graniczne. W: Roman Rudziński. Jaspers. Wiedza Powszechna 1978. S. 186-242.
  • Janion M. (1996). Kobiety i duch inności. Sic!. (Rozdziały: Gdzie jest Lemańska?, s. 186- 240; Maria Komornicka in memoriam, s. 241-319).
  • Kristeva J. (2007). Czarne słońce. Depresja i melancholia. Universitas (Rozdziały: Przeciw depresji. Psychoanaliza, s. 3-35; Życie i śmierć mowy, s. 37-73).
  • Lyden J.C. (1991). Film as Religion: Myths, Morals, and Rituals (Rozdział: Thrillers and Horror Movies, a tu: Alfred Hitchcock (s. 230-232); Psycho 1960, s. 232-240; Silence of Lamb 1991, s. 240-245).
  • Mościcki P. (Red. 2007). Maurice Blanchot. Literatura ekstremalna. Wydawnictwo Krytyka Polityczna (Rozdziały: Mościcki P. Od rozmowy do roz-mowy. Dialog u Blanchota, s. 101- 142; Bielik-Robson A. Faux Paux albo błąd życia. Blanchot między Heideggerem i Freudem. S. 143- 162).
  • Żiżek S. (2007) Lacrimae rerum, Kieślowski, Hitchock, Tarkowski, Lynch. Krytyka Polityczna. (Rozdziały: Sposób na Hitchcocka, albo czy można zrobić dobry remake, s.119- 138; Hitchcock: gadające głowy, s. 139-176; Andriej Tarkowski albo rzecz z przestrzeni psychicznej, s. 177 -212, David Lynch albo sztuka śmiesznej wzniosłości, s. 213-242).